Về Bắc Ninh thăm ‘Hỏa Diệm Sơn’

Từng đợt thép đỏ chói, nóng rực, hơi nước bốc ngùn ngụt, tiếng máy cưa xoèn xoẹt, những người thợ bịt kín từ đầu đến chân để tránh cái nóng hơn 1.000 độ C từ trong lò phả ra…đó chính là đặc trưng của “hỏa diệm sơn” ở Châu Khê, Từ Sơn, Bắc Ninh.

Nóng như “lò bát quái”

Châu Khê vốn nổi tiếng là làng nghề thép sầm uất ở Bắc Ninh, tại đây có hàng loạt các xưởng chế biến thép quy mô lớn .

Tôi đến thăm làng nghề này vào những ngày đầu hè nóng nực. Tuy nhiên, cái nóng của thời tiết bên ngoài chẳng là gì so với sức nóng bên trong các xưởng chế biến thép.

Những lò nung thép với sức nóng hàng nghìn độ C hừng hừng cháy không ngừng nghỉ từ khi bắt đầu một ngày làm việc cho đến lúc kết thúc. Hơi nóng phả ra từ các lò khiến các phân xưởng như một “lò bát quái’. Những người thợ đi làm tại đây đều phải mặc quần áo chống nhiệt, bịt kín như “hũ nút” từ đầu đến chân, mắt cũng phải đeo kính bảo vệ để tránh tia lửa phóng vào gây tổn thương.

Hơi nóng phả ra từ các lò nung khiến cả xưởng làm thép như một “lò bát quái”

Thép thô sau khi nung trong lò, được chuyển ra theo dây chuyền dọc, do nung với nhiệt độ cao, dù đã có nước liên tục rót vào cho bớt nhiệt nhưng sau khi qua máy nắn, thép vẫn đỏ rực và tỏa nhiệt nóng bức.

Đang lúi húi ghi lại cảnh những thanh thép mới ra lò tôi bỗng giật thót mình bởi tiếng nhắc to của một anh thợ cắt thép “đứng ra xa kẻo tia lửa bắn vào người cháy da đó”. Quả thật nếu không tránh xa mấy mét chắc quần áo tôi đã thủng lỗ chỗ. Chỉ sau tiếng “két” của máy cắt những tia lửa như mưa bắn tứ tung đến nỗi chỗ của anh thợ cắt sắt được bao bọc như một lô cốt để tránh những “viên đạn lạc”

Những tia lửa bắn ra như mưa nếu không tránh xa sẽ bị bỏng da

Chỗ nóng nhất trong xưởng chế biến thép phải kể đến khu vực của các thợ đốt lò và thợ sản xuất phôi thép. Họ phải trực tiếp đối mặt với sức nóng phả ra từ lò nung và những phôi sắt nóng bỏng không khác gì “nham thạch”. Nếu không có quần áo chống nhiệt thì người thường không thể đứng được ở đây.

Nam, một nhân công làm việc trong xưởng cho biết “hồi mới đầu vào đây làm thường bị viêm họng suốt do sức nóng và mùi khét của lò tỏa ra, sau dần dần mới quen được với môi trường làm việc”.

Mỗi năm khu “Hỏa Diệm Sơn” ở Châu Khê cho ra đời trên 350.000 tấn thép, tương đương với công suất của cả khu gang thép Thái Nguyên.

Hiểm họa khi “đùa với lửa”

Mỗi người thợ làm việc tại xưởng thép hằng ngày đều phải đối đầu với rất nhiều các mối nguy hiểm cận kề. Đặc biệt là những thợ chuyên làm công việc xử lý phôi thép.

Khi những thanh thép từ lò nung vừa chui ra còn nóng chói lọi, họ đã phải dùng các móc sắt tự chế để kéo lên, chao qua chao lại bằng tay như diễn trò ảo thuật rồi đưa vào máy nắn. Chỉ cần ai sơ sẩy, không tập trung, tay đưa quá đà là có thể bị phôi thép đang nóng hực hực rơi vào người, tay, chân và dù có mặc đến mấy lớp áo chống nhiệt cũng vẫn bị bỏng.

Đứng cách hơn 2m để bấm máy ảnh chụp cảnh những người thợ làm việc, tôi vẫn còn cảm thấy bỏng rát da thịt, ấy vậy mà chỉ với lớp áo chống nhiệt sơ sài những người thợ kia đối mặt trực diện với những thanh thép đỏ au đến “dữ tợn”.

Trực tiếp làm việc với những thanh sắt nóng bỏng như “nham thạch” những người thợ gặp rất nhiều nguy hiểm

Nguy hiểm hơn, trong quá trình đưa sắt vụn vào lò người lao động cũng dễ gặp nhiều “tai biến”. Bởi lẽ, sắt vụn có chứa nhiều tạp chất, khi cho vào lò nung đốt ở nền nhiệt độ cao rất dễ xảy ra các phản ứng gây nổ mạnh, bắn văng các tia lửa vào người thợ đứng xung quanh.

Bác Hậu quê ở Hà Tây (cũ) vừa chùi mồ hôi vừa tâm sự: “Biết nghề này vất vả, lại lắm nguy hiểm, nhưng bù lại thu nhập cũng khá cao, mỗi tháng ăn rồi còn có đồng gửi về quê cho vợ con, nên cứ cố làm thôi, đến đâu hay đến đó”. Bác Hậu vạch cánh tay lên cho tôi xem để lộ chằng chịt các vết thâm do tia lửa làm cháy da.

Mặc dù gia công thép được đánh giá là một trong những nghề nguy hiểm nhất thế giới, thế nhưng hầu hết số thợ làm tại các xưởng thép đều không có bất cứ một chế độ bảo hiểm thân thể, hay bảo hiểm lao động nào cả. Họ đơn thuần chỉ là ký kết với chủ bằng mồm, cứ làm rồi cuối tháng lĩnh lương. Không ít trường hợp đã gặp những tai nạn nghề nghiệp đáng tiếc để rồi phải mất nghiệp và mang thương tích suốt đời.

Thoát khỏi “lò bát quái”, những giọt mồ hôi vẫn còn thi nhau lăn khắp người, tôi chợt thấy ái ngại cho những người thợ làm thép, không chỉ vì sự vất vả, cực nhọc mà còn vì sự nguy hiểm rình rập ngày đêm.

Hình ảnh tại xưởng gia công thép Châu Khê:

Người thợ đang chạy để tránh các tia lửa

Với chiếc móc sắt tự chế, những người thợ đưa thanh thép còn đang nóng bỏng vào máy nắn

Chỉ cần mất tập trung là có thể bị bỏng do thép nóng rơi vào người, tay chân

Những bộ quần áo chống nhiệt cũng khó giúp những người thợ được an toàn

Thép vừa nung ra khỏi lò như những khối “nham thạch”

Hầu hết các thợ gia công thép đều từng bị tia lửa bắn vào người gây cháy, bỏng da

Những nhân công đốt lò đang đối đầu với ngọn lửa nóng rát

Phương tiện chống nóng chỉ là những lớp áo, khăn sơ sài

Kinh Vân

Theo Bưu Điện Việt Nam

Source: Zing